Tragel benut het jaarlijkse overzicht van kwaliteit om met elkaar in gesprek te blijven over wat we belangrijk vinden, wat er goed gaat en wat er kan worden verbeterd. Dit zorgt dat we bewust bezig zijn met de kwaliteit van zorg en ondersteuning bij Tragel. In 2023 organiseren we opnieuw een externe visitatie met de organisaties SDW, S&L Zorg en Sovak.

Tragel laat dan zien hoe we de bewoners/cliënten bij hun zorgplan betrekken en hoe het team het zorgplan gebruikt in de dagelijkse zorg en ondersteuning. De opzet is dat het zorgplan van de bewoner/cliënt zelf is/wordt en dat het als een goed hulpmiddel ingezet wordt ten behoeve van goede zorg. Hierin willen we blijven verbeteren en zien we de externe visitatie als een kans om van andere organisaties te leren.

Uit de externe visitatie:
“Maak goed zichtbaar waar Tragel voor staat. Dus wat doen wij in relatie tot wie we zijn? De externe organisaties spreken hun bewondering uit over de trots en het enthousiasme over Triple-C als grondhouding.”

Het Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg 2017-2022 wordt gebruikt om te leren en verbeteren. Bij Tragel mogen we meer laten zien waar we trots op zijn en onze ervaringen delen om elkaar te helpen bij het verbeteren van de kwaliteit. In dit kwaliteitsrapport willen we dit nadrukkelijk naar voren brengen.

Het bewoners- en cliëntenplatform van Tragel is opnieuw gevraagd naar hun ervaringen met het zorgplan Het platform wil graag dat we de zaken die zij hierin belangrijk vinden, gaan delen met alle andere bewoners/cliënten van Tragel:

  • weten bewoners/cliënten dat ze een beroep kunnen doen op een cliëntvertrouwenspersoon wanneer zij niet door familie of het eigen sociaal netwerk ondersteund kunnen worden bij hun zorgplan?,
  • weten bewoners/cliënten dat ze recht hebben op inzage in hun zorgplan en dat Tragel hiervoor het mantelzorgportaal Caren beschikbaar stelt?,
  • zien bewoners/cliënten in het zorgplan terug wat de laatst gemaakte afspraken zijn en hoe hun ontwikkeling is op basis van de doelen? (wat nog extra belangrijk is voor bewoners/cliënten met een lager niveau die nog meer afhankelijk zijn van wat er in het zorgplan staat beschreven)

We hebben erover gesproken dat het van belang is dat bij alle bewoners/cliënten bekend is hoe zij bij het eigen zorgplan betrokken kunnen zijn. Bij aanvang van de zorg en ondersteuning door Tragel krijgt de bewoner/cliënt veel informatie, maar dit kan vaker. En het gaat niet alleen om het delen van informatie, maar ook over het gesprek waarom iets wel/niet kan. Door het platform wordt voorgesteld om de huiskamergesprekken te gebruiken, maar ook een plek beschikbaar te stellen waarop bewoners/cliënten zelf de informatie zoeken die ze nodig hebben, als ook hun ervaringen kunnen delen met elkaar. De bewoner/cliënt kan dan zelf bepalen hij/zij hiermee wil. Hiernaast is het idee om er tijdens een zorgplanbespreking extra aandacht aan te besteden. De situatie rondom de bewoner/cliënt kan ook veranderen, wat weer van invloed is op de betrokkenheid bij het zorgplan.

1Triple-C: Cliënt, Coach en Competentie

De kunst is om samen vooruit te kijken

Maarten Hemelsoet, eerste begeleider en trainer Triple-C:

“We richten de omgeving van de cliënt in op een manier die het beste aansluit bij zijn behoeften. Dat doen we met elkaar. De betrokkenheid van de cliënt is heel belangrijk. Je biedt daarin het vertrouwen en invloed op het eigen leven. Het is van belang dat er perspectief is voor de cliënt, dat hij van betekenis is. Als begeleider ben je een coach die luistert, signaleert en een band creëert om zo de vraag achter de vraag te kunnen horen. De kunst is om samen vooruit te kijken, en te geloven in mogelijkheden. Spreek samen met de cliënt en de mensen om hem heen af wat de kaders zijn om aan de wensen en behoeften te voldoen. Het uitgangspunt daarbij is: waar wordt de cliënt gelukkig van? Een voorbeeld uit de praktijk: een cliënte wil graag een vriendje. Toen de begeleider doorvroeg, bleek dat het niet ging om de nabijheid van een partner maar de behoefte van de cliënt om die status te hebben. Hoe ga je daarmee om? Je maakt de cliënt en het netwerk duidelijk wat wel en niet kan, en maakt zo samen afspraken. Het gaat om duidelijkheid, maar ook tegemoetkomen aan de vraag en de wensen en behoeften van de cliënt. Neem ze serieus, geef ze vertrouwen. Dat geeft zelfvertrouwen en rust. Als de cliënt blij is, hebben de begeleiders de ruimte om de richting te geven die nodig is.”

Triple-C

Tragel streeft ernaar dat alle medewerkers vanuit de grondhouding Triple-C2 werken. Dit betekent dat de behoeften van de bewoner/cliënt centraal staan. In de zorg en ondersteuning bij Tragel wordt de zorgvisie vertaald en toegepast.
Gebaseerd op Triple-C betekent dit:

  • een leven waarin de bewoner/cliënt zichzelf kan zijn, mens onder de mensen en van betekenis kan zijn voor de ander en zijn/haar omgeving. Gelijkwaardigheid zien we als basis voor onze onvoorwaardelijke ondersteuning. Mensen worden niet alleen gewaardeerd om wat ze doen, maar vooral om wie ze zijn;
  • de focus leggen op wie de bewoner/cliënt is: zijn/haar talenten, krachten en mogelijkheden. Samen met de bewoner/cliënt wordt gezocht naar zijn/haar perspectief: waar wil hij/zij naartoe, wat wil hij/zij bereiken? Op een professionele manier wordt de bewoner/cliënt gestimuleerd om zichzelf te ontwikkelen tot daar wat bij hem/haar past. Daarbij wordt gebruik gemaakt van expertise op het gebied van begeleiden, ontwikkelen en behandelen;
  • warme zorg bieden in een veilige omgeving en werken vanuit een vertrouwensrelatie waarin de eigenheid van de bewoner/cliënt onvoorwaardelijk wordt ondersteund. Samen met de bewoner/cliënt, de familie en het netwerk streven we naar een actieve samenwerking. Hierbij wordt het belang van de bewoner/cliënt steeds als uitgangspunt genomen.

Triple-C wordt nog steeds verder ingevoerd. Om het verschil in niveau wat betreft de invoering van Triple-C in de teams te verkleinen, worden de teams op maat ondersteund. Dit gebeurt door de driehoeken (de eerste begeleider, de gedragsdeskundige en de zorgmanager). Zij hebben in 2022 met elkaar een scholingsprogramma gevolgd, wat enerzijds gericht was op de onderlinge samenwerking en anderzijds op de ondersteuning van de teams; in wat zij nodig hebben om goed met Triple-C te kunnen werken en waar vraag naar is. Het interne scholingsaanbod voor de teams is herzien en interactiever opgezet (volgens het principe van trialogisch leren). Triple-C is de grondhouding voor de totale organisatie en wordt per doelgroep verder ingevuld. Dit vraagt om organisatiebrede afspraken. Zo hangen de veranderingen in het organisatiemodel ook samen met de invoering van Triple-C. Lees hierover meer onder ‘Samen werken aan ontwikkeling’.

2Triple-C: Cliënt, Coach en Competentie

Triple-C is het kompas voor je dagelijkse job

Marjolein van Geertruy, eerste begeleider Scheldebalkon in Terneuzen:

“Triple-C bewijst steeds meer hoe doeltreffend de methode is. Triple-C helpt om het zorgplan goed uit te voeren en maakt dat de zorg op ieders behoefte uitkomt en daarmee maatwerk wordt. Dat is voor elke cliënt verschillend, en Triple-C maakt je als begeleider daarvan bewust. Het is een kompas voor je dagelijkse job. Het helpt je om de kwaliteit te waarborgen. Triple-C houdt je scherp en het doel zichtbaar. We krijgen zo steeds meer zicht op waarom we iets doen, en hoever we zijn om het doel voor de cliënt te bereiken. We hebben met Triple-C alles in huis om goed te begeleiden. We kijken steeds wie de cliënt is, wat er nodig is en waar het probleemgedrag vandaan komt. Wat is het pijnpunt dat aandacht vraagt? Wat is de onderliggende zorgvraag? Met Triple-C brengen we cliënten goed in beeld. Voor de medewerkers is het een goed instrument om te kijken waar ondersteuning nodig is en waar het goed gaat. Triple-C geeft houvast. Een voorbeeld: een cliënt at elke dag koude pap, omdat ze niet wist hoe de magnetron werkt. We plakten stickers die haar hielpen zelf de pap op te warmen. Zo ondersteun je een cliënt zonder zijn zelfstandigheid te ondermijnen. Het zijn kleine dingen, maar als ze het zelf kunnen, is dat groots voor de cliënten.”

 

Zorgprogramma’s
Eind 2022 heeft Tragel 830 medewerkers (inclusief BBL-leerlingen en exclusief stagiaires) en 883 bewoners en cliënten, voor het merendeel op basis van de Wet langdurige zorg (Wlz). Er wordt gewerkt met zorgprogramma’s voor de verschillende doelgroepen bewoners en cliënten (LVB, MVB, EVMB en K&G3). De groep ouderen onder de bewoners/cliënten en extramurale cliënten vallen onder de zorgprogramma’s LVB, MVB en EVMB.

LACCS geeft handvatten voor een goed leven

Marije Bent, begeleider Basaltpromenade en LACCS-trainingen:

“Cliënten hebben, hoe verschillend ze ook zijn, één ding met elkaar gemeen. Ze zijn voor hun bestaanskwaliteit afhankelijk van ons, de begeleiders. De kwaliteit van de zorg die wij bieden bepaalt hun kwaliteit van leven. De signalen van de cliënten zijn heel belangrijk. Zeker mensen met een ernstige verstandelijke en meervoudige beperking zijn vaak niet in staat om onder woorden te brengen waar zij behoefte aan hebben, omdat zij niet kunnen praten. Het zorgplan, aan de hand van het LACCS-programma, geeft handvatten. Zo kom je achter de behoeften als de cliënt het zelf niet kan vertellen. LACCS staat voor: Lichamelijk welzijn, Alertheid, Contact, Communicatie en Stimulerende tijdsbesteding. Deze gebieden maken het zorgplan waar de begeleiders dagelijks mee werken. Elk gebied wordt gewaardeerd aan de hand van vragen over de cliënt in de praktijk. Door op deze manier het zorgplan op te stellen en er elke dag weer gebruik van te maken en erop te rapporteren, is er een actueel plan. Omdat de begeleiders dat allemaal op dezelfde manier doen, zijn we ons bewust van wat de cliënten nodig hebben.”

 

Zorgprogramma’s zijn belangrijk als basis voor het aanbod van de organisatie. Deze zijn helpend in de ‘discussie’ over: waar doen we, wat kunnen we bieden, wat hebben we in huis en wat hebben we nodig qua competenties? In de praktijk kan een zorgprogramma ondersteunend zijn om de basis op orde te krijgen. Zeker met een toenemend aantal complexe zorgvragen. In een zorgprogramma wordt beschreven 1) wat Tragel bewoners/cliënten kan bieden aan zorg en ondersteuning met drie hoofdmethodieken: Triple-C, LACCS en ZRM4 en 2) wat begeleiders hiervoor nodig hebben aan kennis, vaardigheden en competenties. Een verbetering op het gebied van kwaliteit is een passend scholingsaanbod in de Tragel Academie en een bijbehorend inwerkprogramma voor nieuwe medewerkers. Zo is het doel van de Triple-C scholing dat alle zorgmedewerkers de methodiek kennen, met bijbehorende tools en werkvormen. Er wordt echter wel een onderscheid gemaakt in de zorgprogramma’s. Hierbij geldt: hoe intensiever de zorgvraag van de bewoner/cliënt, hoe intensiever met deze methodiek wordt gewerkt. In 2022 hebben we onderzocht hoe we in de zorgprogramma’s kunnen aansluiten op actuele thema’s die per doelgroep ingevuld worden. Het omgaan met middelengebruik in het zorgprogramma LVB is hiervan een mooi voorbeeld.

3LVB: Licht Verstandelijk Beperkt, MVB: Matig Verstandelijk Beperkt, EVMB: Ernstig Verstandelijk Meervoudig Beperkt en K&G: Kind & Gezin

4Triple-C: Cliënt, Coach en Competentie, LACCS: Lichamelijk welzijn, Alertheid, Contact, Communicatie en Stimulerende tijdsbesteding en ZRM: Zelf Redzaamheid Matrix

Middelengebruik meer onder de aandacht

Pieter Perdaen, gedragsdeskundige:

“In 2022 is er een aanzet gedaan om middelengebruik onder cliënten meer onder de aandacht te brengen. Het doel is om cliënten, begeleiders en hun netwerk bewust te maken. Het is van belang om hier het gesprek over aan te gaan, wat al begint bij het eerste contact met Tragel tijdens de intake. Zo zetten we meer preventief in als onderdeel van behandeling. Hoe we omgaan met middelen, staat uitgeschreven in een beleidsstuk ‘omgaan met middelengebruik’. Behandeling rond dit thema wordt in het beleid beschreven en is ook onderdeel van het zorgprogramma. Dat geeft richting en maakt duidelijk waar we voor staan als Tragel: zorg van hoge kwaliteit. Het Expertiseteam zorgt dat deze aanpak breder in de organisatie wordt gedragen. Middelengebruik is nu een onderdeel van de LVB-training op de Tragel Academie. De kern is dat we steeds weer, óók bij middelengebruik, kijken naar behoeften van de cliënt. Waarom gebruikt een cliënt middelen? Vaak is er een achterliggende reden. Die gesprekken moeten we aangaan. Niet met de vinger wijzen, maar werken aan bewustwording.”


Zorgplan
Voor de individuele bewoner/cliënt wordt de kwaliteit gemeten aan de hand van het (multidisciplinaire) zorgplan. We werken aan zoveel mogelijk zelfstandigheid van bewoners/cliënten (eigen regie), zodat met persoonsgerichte zorg die steun wordt geboden die nodig is van professionals en mensen uit het (sociale) netwerk rond de bewoner/cliënt. In het zorgplan staan de afspraken die bewoners/cliënten, hun vertegenwoordigers en begeleiders van Tragel met elkaar maken om samen tot het beste resultaat te komen. Er is in het zorgplan aandacht voor zorg en ondersteuning, behandeling, wonen, werk/scholing en vrije tijd, gericht op het vermogen om mee te doen in de samenleving.

Voor de kwaliteit van het zorgplanproces rondom de individuele bewoner/cliënt wordt de actualiteit van de zorgplannen gemeten. Onder actueel wordt verstaan dat het zorgplan jaarlijks opnieuw wordt vastgesteld met de betrokkenen. Belangrijk is dat dit multidisciplinair wordt besproken met de bewoner/cliënt en/of vertegenwoordiger, want op deze manier is er inspraak. Het percentage actuele zorgplannen ligt eind 2022 op 87%. Vergeleken met 2021 is dit wel iets afgenomen, terwijl het streefpercentage 95% is. Dit cijfer geldt voor alle cliënten van Tragel, dus ook voor ambulante cliënten en dagbestedingscliënten (die niet bij Tragel wonen). Wijzigingen in eerste begeleiders en een snelle doorstroom in bewoners/cliënten maken het lastig om het zorgplan actueel te houden. Rekening houdend met de administratieve last, willen we graag weten hoe het ECD (systeem ONS) wordt toegepast door de zorgteams. Het digitale systeem is erop gericht om de juiste informatie op de juiste plaats en op het juiste moment beschikbaar te hebben. De multidisciplinaire samenwerking rondom het zorgplan is de basis voor een efficiënte manier van werken in het systeem ONS. Tijdens een zorgplanbespreking kan het zorgplan ter plekke aangepast worden en kunnen de betrokkenen hierover al tot overeenstemming komen. Het zorgplan blijft dan actueel, terwijl de praktijk laat zien dat er vaak een achterstand is in het bijwerken van het zorgplan. Het zorgplanproces dient hierop aan te sluiten.

Het zou mooi zijn wanneer het zorgplan meer vanuit de bewoner/cliënt zelf geschreven wordt, zodat zij begrijpen wat erin staat. Eind 2022 is gestart met het nieuwe cliëntervaringsonderzoek ‘Dit vind ik ervan!’. Begeleiders gaan leren hoe ze een bewoner/cliënt echt de ruimte kunnen geven om te luisteren naar wat hij/zij van de zorg en ondersteuning vindt en dit niet voor hem/haar in te vullen. Belangrijk is dat bewoners/cliënten zich veilig voelen om te kunnen vertellen wat hen bezighoudt. Door dit vast te leggen, kunnen we per bewoner/cliënt de ervaringen meenemen in de zorgplanbespreking. Het is mogelijk om samen met de bewoner/cliënt de gesprekslijst in het ECD in te vullen, dus met de eigen woorden van de bewoner/cliënt aangeven waar ze (on)tevreden over zijn en waarin zij graag een verandering willen hebben. Het ophalen van cliëntervaringen wordt onderdeel van het zorgplanproces.

Het zorgplan is een samenspel tussen alle partijen

Helene Pieters, gedragsdeskundige:

“De behoeftes van de cliënt zijn altijd leidend, in alles wat we doen. Het gaat dan om zijn cognitieve, mentale, emotionele en fysieke behoeften die nodig zijn voor een menswaardig bestaan. Het zorgplan omvat doelen voor zowel de cliënt als ook voor de begeleiding. Dat is een leidraad en richtlijn die in het dagelijks leven praktisch laat zien wat de doelen zijn waaraan gewerkt moet worden. De mate van ondersteuning hangt af van wat de client zelf nodig heeft. De begeleiding is hier dagelijks mee bezig. Er zijn meerdere keren per jaar overleggen met -als dat mogelijk is- de cliënt, de begeleiding, zorgcoördinatoren, gedragsdeskundigen, clientvertegenwoordigers en andere professionals die de cliënt behandelen. We praten dan over de voortgang van het zorgplan. We reflecteren dan multidisciplinair: sluiten we nog voldoende aan bij de behoeften van de cliënt? Waar is eventueel een extra stap nodig? Het is een samenspel tussen alle partijen. Reflectie daarin is zeer belangrijk. Dat zorgt voor bewuste bekwaamheid en een actieve rol voor de begeleiders.”

 

Uit de externe visitatie:
“Blijf het zorgplan als een hulpmiddel zien. Het is mooi om aan de hand van een bewust gekozen methodiek het zorgplan van de bewoner/cliënt op te stellen en dat hierin perspectief is voor de bewoner/cliënt. Om nog meer vanuit bewustzijn te handelen, zou ‘less is more’ wellicht kunnen helpen. Denk dan aan minder doelen, zodat er meer focus komt in de rapportage en er hierdoor weer anders naar de bewoner/cliënt wordt gekeken.”

Innovatie
Het afgelopen jaar hebben medewerkers niet stil gezeten als het gaat om innovatie. Er zijn verschillende projecten afgerond en weer gestart. In dit onderdeel wordt beschreven wat de stand van zaken is van de verschillende projecten.

Als eerste de Proeftuin Laura. Deze proeftuin was gestart in september 2021 bij Sterredreef 31 met de zes bewoners en is afgerond in april 2022. De rol van het netwerk van de bewoners was hierin belangrijk. Tijdens deze proeftuin wilden we inzicht in de actuele behoefte van bewoners voor de daginvulling, door middel van het gebruik van voorspellende data. Met behulp van meetinstrumenten, zoals een slim horloge of een bedmat, is dit geprobeerd. Verschillende resultaten kwamen naar voren. Eén daarvan was het signaal dat bewoners over het algemeen lang op bed liggen. Gemiddeld wel 10 tot 12 uur per nacht. Vanuit dit signaal is de behoefte ontstaan om met het ontwikkelteam en dezelfde groep bewoners een nieuwe proeftuin op te zetten, namelijk proeftuin Goede nacht (gestart in september 2022). Het doel van deze proeftuin is om de ligduur van bewoners te verkorten, zodat zij een kwalitatief betere nachtrust hebben. Dit willen we doen door interventies te bedenken met als voorwaarde dat hier geen extra personeel voor ingezet hoeft te worden. Denk hierbij aan interventies in de ochtend om een bewoner wakker te houden tot het personeel beschikbaar is of in de avond langer wakker te houden zonder dat er personeel aanwezig is. Nog een voorbeeld is het inzetten van een projector op het plafond die de bewoner wakker houdt in de ochtend. De bewoner wordt in de ochtend geactiveerd en dat voorkomt dat de bewoner weer terug in slaap valt. De eerste resultaten zijn positief. In de data van de bedmatten zien we dat de slaapduur is afgenomen bij twee bewoners. Aan het eind van 2022 zijn de voorbereidingen getroffen om met slimme verlichting aan de slag te gaan in de hele woning van Sterredreef 31. Deze proeftuin zal begin 2023 worden afgerond.

Voor de afronding van de Innovatie impuls Lekker slapen bij Tragel, hebben we meegewerkt aan een eindproduct (Goede nacht, betere dag!) over het opzetten van een slaapteam en meegedacht over de Innovatie-route. Bij Tragel heeft het slaapteam motionwatches gekregen om metingen uit te voeren bij bewoners in de nacht. Op basis van de data uit het horloge kan een inschatting worden gemaakt van het slaap-waakritme van de bewoner. Het slaapteam is aan de slag gegaan met onderzoeken uitvoeren en ervaringen opdoen met het gebruik van deze meetinstrumenten. In 2023 zal het slaapteam worden toegerust met twee Emfits. Dit zijn bedmatten die op basis van de hartslag een indicatie maken van de nachtrust van bewoners. Het slaapteam gaat in 2023 aan de slag om deze meetinstrumenten in te zetten bij bewoners die bijvoorbeeld geen horloge kunnen (ver)dragen.

Met een aantal zorgmedewerkers van de RVE5 Zorg en Beleving is onderzocht of een proef met slimme incontinentiemateriaal uitgevoerd kan worden op hun locaties. Na een aantal bijeenkomsten om de behoefte van zowel bewoner als medewerker goed in kaart te krijgen en gesprekken met leveranciers en betrokken manager, is ervoor gekozen om dit nog niet te gaan doen. Tijdens de gesprekken met de leveranciers kwam vooral naar boven dat de basisvaardigheden als eerste op orde moeten zijn voordat een technologische oplossing een bijdrage kan leveren aan het opnieuw inrichten van het proces. Als je niet allemaal op dezelfde manier het incontinentiemateriaal aanlegt bij de bewoner, of je gebruikt niet de juiste producten/maten, dan is de kans groot dat slim incontinentiemateriaal niet gaat helpen bij lekkage. Dat is juist wel de bedoeling. Slim incontinentiemateriaal is zowel comfortabel voor de bewoner, als minder belastend voor de medewerker. Daarbij zou dit kostenbesparend kunnen zijn. In december 2022 is de huidige leverancier met verschillende groepen medewerkers getart met de basisvaardigheden. In de loop van 2023 wordt opnieuw bekeken of deze innovatie nog kan bijdragen voor de bewoner/cliënt en medewerker.

Tot slot zijn eind 2022 verschillende materialen aangeschaft. Denk hierbij aan een nieuwere versie van de Somnox, maar ook squeezevesten en andere materialen. De werkgroep Zorgtechnologie gaat in 2023 een TechnologieTour organiseren. Tijdens deze tour zullen leden van de werkgroep langs verschillende locaties gaan om medewerkers kennis te laten maken met technologie en de meerwaarde van technologie voor de bewoners/cliënten en henzelf.

5RVE: Resultaat Verantwoordelijke Eenheid